Yetişkin bireylerin hipertansiyondan korunmaya yönelik tutumları ve etkileyen faktörlerin incelenmesi
Öz
Amaç: Bu araştırma yetişkin bireylerin hipertansiyondan korunmaya yönelik tutumları ve etkileyen faktörlerin incelenmesi amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel tipteki çalışma, Ocak- Haziran 2023 tarihleri arasında Aksaray Eğitim ve Araştırma Hastanesi dahiliye polikliniklerine (kardiyoloji, endokrinoloji, romatoloji, nefroloji, gastroenteroloji, göğüs vb.) çeşitli nedenlerle başvuran 18 yaş ve üzeri ve hipertansiyon tanısı olmayan 525 bireyle yürütülmüştür. Araştırmadaki verileri, “Birey Tanıtım Formu” ve “Hipertansiyondan Korunma Tutumları Ölçeği (HKTÖ)” ile yüz yüze görüşmeyle toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, iki ortalama arasındaki farkın önemlilik testi, tek yönlü varyans analizi ve çoklu doğrusal regresyon modelinden yararlanılmıştır.
Bulgular: Çalışmaya katılan bireylerin %44,4’ünün yaşı 18-30 aralığında olup, %52,8’i kadın, %60’ı evli, %39,2’si üniversite mezunu ve %57,9’unun gelirlerinin giderlerine eşit olduğu bulunmuştur. Çalışmaya katılan bireylerin %66,3’ü kendisini hipertansiyon açısından riskli grupta görmediği, %60,4’ünün hipertansiyonu önlemek ile ilgili eğitim alma isteğinin olduğu ve %76,2’sinin sağlık kontrollerine zamanında gittiği bulunmuştur. Katılımcıların HKTÖ toplam puan ortalamasının 105,67±12,44 olduğu bulunmuştur. Katılımcıların HKTÖ toplam puanı ile değişkenler olarak kurulan çoklu doğrusal regresyon modeli üzerinde; medeni durum, eğitim durumu, gelir durumu, ruhsal durum, hipertansiyon açısından risk grubunda yer alma düşüncesi ve sağlık kontrollerine gitme durumunun istatistiksel açıdan anlamlı bir etkisinin olduğu bulunmuştur. Hipertansiyondan korunma tutum ölçeği puanları üzerinde istatistiksel olarak anlamlı etkiye sahip olan değişkenler arasında en yüksek etkiye sahip olan değişkenin eğitim düzeyi (standardize edilmiş β katsayısı=-0,201) olduğu bulunmuştur.
Sonuç: Katılımcıların hipertansiyondan korunma tutumları üzerinde bazı sosyodemografik ve sağlık/hastalık değişkenlerinin etkisinin olduğu belirlenmiştir. Hipertansiyondan korunmaya yönelik tutumların olumlu yönde gelişmesi için bireylere hipertansiyona yönelik bireysel eğitimlerin düzenlenmesi ve özellikle risk altındaki grupların farkındalığının sağlanmasının önemli olduğu düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Unger T, Borghi C, Charchar F, Khan NA, Poulter NR, Prabhakaran D, et al. 2020 International society of hypertension global hypertension practice guidelines. hypertension. 2020;75(6):1334-57.
- Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği (TEMD). Hipertansiyon tanı ve tedavi kılavuzu, pp:1-2, Ankara, 2022.
- World Health Organization (WHO). Hypertension. Key facts, 16 March 2023. Erişim Adresi: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hypertension, Erişim Tarihi: 22/07/2023.
- Onat A, Karabulut A, Yazıcı M, Can G, Sansoy V. Türk yetişkinlerde hiperkolesterolemi ve hipertansiyon birlikteliği: sıklığına ve kardiyovasküler riski öngördürmesine ilişkin TEKHARF çalışması verileri. Türk Kardiyol Dern Arş. 2004;32:533-41.
- Altun B, Arici M, Nergizoğlu G, Derici U, Karatan O, Turgan C, et al. Turkish society of hypertension and renal diseases. Prevalence, awareness, treatment and control of hypertension in Turkey (the PatenT study) in 2003. J Hypertens. 2005;23:1817-23
- Sengul S, Akpolat T, Erdem Y, Derici U, Arici M, Sindel S, et al. Changes in hypertension prevalence, awareness, treatment, and control rates in Turkey from 2003 to 2012. J Hypertens. 2016;34(6):1208-17.
- Mathers CD, Loncar D. Projections of global mortality and burden of disease from 2002 to 2030. PLoS Med 2006;3:e442.
- Smith WC, Lee AJ, Crombie IK, Tunstall-Pedoe H. Control of blood pressure in Scotland: the rule of halves. BMJ 1990;300:981-983.
- Diaz-Gutierrez J, Ruiz-Estigarribia L, Bes-Rastrollo M, Ruiz- Canela M, Martin-Moreno JM, et al. The role of lifestyle behaviour on the risk of hypertension in the SUN cohort: the hypertension preventive score. Preventive Medicine. 2019;123:171-8.
- Aydoğdu S, Güler K, Bayram F, Altun B, Derici Ü, Abacı A ve ark. Türk hipertansiyon uzlaşı raporu 2019. Turk Kardiyol Dern Ars. 2019;47(6):535-546.
- Akdeniz M, Aile hekimi. in: Saatçi E, editors. Rakel Aile Hekimliği. Ankara: Güneş Tıp Kitabevi; 2019: 81-101.
- Albayrak Z, Şengezer T. Ailelerinde hipertansiyon hastası olan kişilerde hipertansiyon gelişiminin önlenmesiyle ilgili tutumlar: Bir ölçek geliştirme çalışması. Türk Aile Hek Derg. 2022;26(2):53-65
- Rahman MN, Alam SS, Mia MA, Haque m, Islam K. Knowledge, attitude and practice about hypertension among adult people of selected areas of Bangladesh. MOJ Public Health. 2018;7(4):211-14.
- Kusuma YS, Gupta SK, Pandav CS. Knowledge and perceptions about hypertension among settled migrants in Delhi, India. CVD Prev Control. 2009;14:119-29.
- Addo J, Amoah AG, Koram KA. The changing patterns of hypertension in Ghana: A study of four rural communities in the Ga district. Ethn Dis. 2006;16:894-9.
- Demaio AR, Otgontuya D, de Courten M, Bygbjerg IC, Enkhtuya P, Meyrowitsch DW, et al. Hypertension and hypertension-related disease in Mongolia; Findings of a national knowledge attitudes and practices Study. BMC Public Health. 2013;13:194.
- Oliveria SA, Chen RS, McCarthy BD, Davis CC, Hill MN. Hypertension Knowledge, awareness, and attitudes in a hypertensive population. Gen Intern Med. 2005;20:219-25.
- Guo F, He D, Zhang W, Walton RG. Trends in Prevalence, awareness, management and control of hypertension among United States adults, 1999-2010. J Am Coll Cardiol. 2012;60:599-606.
- Paulose T, Nkosi ZZ, Endriyas M. Factors associated with positive attitude towards hypertension control in Hawassa city administration: Community based cross-sectional study. Health Sci Rep. 2022;5(5):e779.
- Di Chiara T, Scaglione A, Corrao S, Argano C, Pinto A, Scaglione R. Education and hypertension: Impact on global cardiovascular risk. Acta Cardiol.2017;72(5): 507-13.
- Arıkan A, Aydın A, Ekerbiçer H, Karaayaç R, Zeytinoğlu Y, Muratdağı G, ve ark. Hipertansiyon tanısı olan hastaların hastalıkları hakkındaki bilgi düzeyleri ve ilişkili faktörler. Sakarya Tıp Dergisi. 2020; 10(Özel Sayı): 33-40.
- Buang NFB, Rahman NAA, Haque M. Knowledge, attitude and practice regarding hypertension among residents in a housing area in Selangor, Malaysia. Med Pharm Rep. 2019;92(2):145-52.
- Murphy A, Jakab M, McKee M, Richardson E. Persistent low adherence to hypertension treatment in Kyrgyzstan: How can we understand the role of drug affordability. Health Policy Plan.2016;31:1384-90.
- Isezuo A, Opara T. Hypertension awareness among Nigeria hypertensives in a Nigerian tertiary health institution. Sahel Medical Journal, 2000;93-7.
- Kang AW, Dulin A, Nadimpalli S, Risica PM. Stress, adherence, and blood pressure control: A baseline examination of Black women with hypertension participating in the SisterTalk II intervention [published correction appears in Prev Med Rep. 2020 Dec 10;20:101282]. Prev Med Rep. 2018;12:25-32.
Öz
Objective: This research was conducted to examine the attitudes of adults towards prevention of hypertension and the factors affecting it.
Materials and Methods: The descriptive and cross-sectional study was carried out with 525 individuals aged 18 years and above and without a diagnosis of hypertension who applied to the internal medicine outpatient clinics of XXX University Training and Research Hospital between January and June 2023 for various reasons (cardiology, endocrinology, rheumatology, nephrology, gastroenterology, chest, etc.). The data in the research were collected through face-to-face interviews with the "Individual Introduction Form" and the "Attitudes towards the Prevention of Hypertension (ASPH)". Significance test of the difference between two means, one-way analysis of variance and multiple linear regression model were used to evaluate the data.
Results: It was found that 44.4% of the individuals participating in the study were between the ages of 18-30, 52.8% were women, 60% were married, 39.2% were university graduates, and 57.9% had income equal to their expenses. It was found that 66.3% of the individuals participating in the study did not see themselves in the risk group for hypertension, 60.4% had a desire to receive training on preventing hypertension, and 76.2% went to health check-ups on time. It was found that the total mean score of ASPH of the participants was 105.67±12.44. It was found that marital status, education status, income status, mental status, the idea of being in the risk group in terms of hypertension and going to health checkups had a statistically significant effect on the multiple linear regression model established as variables with the scale total score of the participants. It was found that among the variables that had a statistically significant effect on the prevention of hypertension attitude scale scores, the variable with the highest effect was the level of education (standardized β coefficient=-0.201).
Conclusion: It was determined that some sociodemographic and health/disease variables had an effect on the participants' attitudes to prevent hypertension. It is thought that it is important to organize individual trainings on hypertension for individuals and to raise awareness of groups at risk in order to develop attitudes towards prevention of hypertension in a positive way.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Unger T, Borghi C, Charchar F, Khan NA, Poulter NR, Prabhakaran D, et al. 2020 International society of hypertension global hypertension practice guidelines. hypertension. 2020;75(6):1334-57.
- Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği (TEMD). Hipertansiyon tanı ve tedavi kılavuzu, pp:1-2, Ankara, 2022.
- World Health Organization (WHO). Hypertension. Key facts, 16 March 2023. Erişim Adresi: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hypertension, Erişim Tarihi: 22/07/2023.
- Onat A, Karabulut A, Yazıcı M, Can G, Sansoy V. Türk yetişkinlerde hiperkolesterolemi ve hipertansiyon birlikteliği: sıklığına ve kardiyovasküler riski öngördürmesine ilişkin TEKHARF çalışması verileri. Türk Kardiyol Dern Arş. 2004;32:533-41.
- Altun B, Arici M, Nergizoğlu G, Derici U, Karatan O, Turgan C, et al. Turkish society of hypertension and renal diseases. Prevalence, awareness, treatment and control of hypertension in Turkey (the PatenT study) in 2003. J Hypertens. 2005;23:1817-23
- Sengul S, Akpolat T, Erdem Y, Derici U, Arici M, Sindel S, et al. Changes in hypertension prevalence, awareness, treatment, and control rates in Turkey from 2003 to 2012. J Hypertens. 2016;34(6):1208-17.
- Mathers CD, Loncar D. Projections of global mortality and burden of disease from 2002 to 2030. PLoS Med 2006;3:e442.
- Smith WC, Lee AJ, Crombie IK, Tunstall-Pedoe H. Control of blood pressure in Scotland: the rule of halves. BMJ 1990;300:981-983.
- Diaz-Gutierrez J, Ruiz-Estigarribia L, Bes-Rastrollo M, Ruiz- Canela M, Martin-Moreno JM, et al. The role of lifestyle behaviour on the risk of hypertension in the SUN cohort: the hypertension preventive score. Preventive Medicine. 2019;123:171-8.
- Aydoğdu S, Güler K, Bayram F, Altun B, Derici Ü, Abacı A ve ark. Türk hipertansiyon uzlaşı raporu 2019. Turk Kardiyol Dern Ars. 2019;47(6):535-546.
- Akdeniz M, Aile hekimi. in: Saatçi E, editors. Rakel Aile Hekimliği. Ankara: Güneş Tıp Kitabevi; 2019: 81-101.
- Albayrak Z, Şengezer T. Ailelerinde hipertansiyon hastası olan kişilerde hipertansiyon gelişiminin önlenmesiyle ilgili tutumlar: Bir ölçek geliştirme çalışması. Türk Aile Hek Derg. 2022;26(2):53-65
- Rahman MN, Alam SS, Mia MA, Haque m, Islam K. Knowledge, attitude and practice about hypertension among adult people of selected areas of Bangladesh. MOJ Public Health. 2018;7(4):211-14.
- Kusuma YS, Gupta SK, Pandav CS. Knowledge and perceptions about hypertension among settled migrants in Delhi, India. CVD Prev Control. 2009;14:119-29.
- Addo J, Amoah AG, Koram KA. The changing patterns of hypertension in Ghana: A study of four rural communities in the Ga district. Ethn Dis. 2006;16:894-9.
- Demaio AR, Otgontuya D, de Courten M, Bygbjerg IC, Enkhtuya P, Meyrowitsch DW, et al. Hypertension and hypertension-related disease in Mongolia; Findings of a national knowledge attitudes and practices Study. BMC Public Health. 2013;13:194.
- Oliveria SA, Chen RS, McCarthy BD, Davis CC, Hill MN. Hypertension Knowledge, awareness, and attitudes in a hypertensive population. Gen Intern Med. 2005;20:219-25.
- Guo F, He D, Zhang W, Walton RG. Trends in Prevalence, awareness, management and control of hypertension among United States adults, 1999-2010. J Am Coll Cardiol. 2012;60:599-606.
- Paulose T, Nkosi ZZ, Endriyas M. Factors associated with positive attitude towards hypertension control in Hawassa city administration: Community based cross-sectional study. Health Sci Rep. 2022;5(5):e779.
- Di Chiara T, Scaglione A, Corrao S, Argano C, Pinto A, Scaglione R. Education and hypertension: Impact on global cardiovascular risk. Acta Cardiol.2017;72(5): 507-13.
- Arıkan A, Aydın A, Ekerbiçer H, Karaayaç R, Zeytinoğlu Y, Muratdağı G, ve ark. Hipertansiyon tanısı olan hastaların hastalıkları hakkındaki bilgi düzeyleri ve ilişkili faktörler. Sakarya Tıp Dergisi. 2020; 10(Özel Sayı): 33-40.
- Buang NFB, Rahman NAA, Haque M. Knowledge, attitude and practice regarding hypertension among residents in a housing area in Selangor, Malaysia. Med Pharm Rep. 2019;92(2):145-52.
- Murphy A, Jakab M, McKee M, Richardson E. Persistent low adherence to hypertension treatment in Kyrgyzstan: How can we understand the role of drug affordability. Health Policy Plan.2016;31:1384-90.
- Isezuo A, Opara T. Hypertension awareness among Nigeria hypertensives in a Nigerian tertiary health institution. Sahel Medical Journal, 2000;93-7.
- Kang AW, Dulin A, Nadimpalli S, Risica PM. Stress, adherence, and blood pressure control: A baseline examination of Black women with hypertension participating in the SisterTalk II intervention [published correction appears in Prev Med Rep. 2020 Dec 10;20:101282]. Prev Med Rep. 2018;12:25-32.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Kardiyoloji , İç Hastalıkları |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 10 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 31 Ağustos 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025Cilt: 64 Sayı: 2 |
